Lech Raczak – współzałożyciel (w 1964) Teatru Ósmego Dnia w Poznaniu. Początkowo aktor, od 1967 także reżyser („Taniec śmierci i pomyślności”), kierownik artystyczny zespołu od 1968. Z Teatrem Ósmego Dnia zapoczątkował w Polsce okres teatralnej kontestacji – artystyczny protest przeciw nadużyciom władzy, rewoltę przeciw skostniałym strukturom społecznym i stereotypowi w sztuce („Wprowadzenie do…”, 1970 i „Jednym tchem”, 1971).
Równocześnie stworzył wyrazisty, rozpoznawalny, z czasem naśladowany język teatralny oparty na ekspresyjnych i emocjonalnych działaniach aktorskich, traktowaniu całej przestrzeni teatralnej jako miejsca gry, bliskim kontakcie między aktorami i widzami i opisujący aktualne problemy społeczne przy użyciu metafory i skrajności uczuć – i z bólem, i z ironią.
W latach siedemdziesiątych, ciągle z zespołem Teatru Ósmego Dnia, stworzył oryginalną metodę pracy opartą na spontaniczności i fizycznej improwizacji grupy, w której międzyludzkie akcje powstałe w toku improwizacji były przetwarzane w sekwencje przedstawień. Wszyscy uczestnicy tego procesu – aktorzy i reżyser – stawali się autorami scenariuszy i tekstów przedstawień.
Teatr Ósmego Dnia pozostając w stałym konflikcie z władzami, był obiektem różnego rodzaju represji (zakazy występów w różnych miastach, zakazy wyjazdów zagranicznych, zakazy publikacji recenzji itp.). W 1984 po decyzji Ministerstwa Kultury pozbawiającej zespół dotacji, sprzętu i sali i zakazującej występów grał nielegalnie, głównie w kościołach („Wzlot” 1981, „Raport z oblężonego miasta” 1983, „Piołun” 1985, „Mała Apokalipsa” 1985). W 1986 Lech Raczak wyemigrował. W ciągu następnych lat z częścią zespołu przy udziale zagranicznych aktorów odbył kilkuletnie tournée po całej Europie („Auto-da-fe” 1985, „Se un giorno in una citta felice…” 1986, „Mięso”
w 1989). W tym okresie wyreżyserował też spektakl poza własnym zespołem – „Brat” w Teatro Basho – San Giminiano w Modenie 1988).
W 1990 Teatr Ósmego Dnia wrócił do Polski – „Ziemia niczyja” była ostatnią wspólną pracą reżysera i zespołu.
Po 1993 kontynuował niektóre wątki dotychczasowej pracy z międzynarodową grupą Sekta (przedstawienie pt. „Orbis Tertius”). W latach 1995-98 pełnił funkcję dyrektora artystycznego Teatru Polskiego w Poznaniu („Edmond” D. Mameta 1996). Od 1998 pracował we Włoszech („Cagliostro” 1998 w Arca Teatro w Katanii, „Beckett non io” (1999), „I veleni di Cagliostro” 2001 i „Tilt” wg Adamova 2005 w Teatro Aenigma w Urbino, „Mistero” i „Brama szarańczy” 2004, „Correva l’anno 5703” w 2010 i „H&G” w 2011 w Uqbar Teatro w Weronie).
W latach1993-2012 był dyrektorem artystycznym Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Malta w Poznaniu. Dla festiwalu zrealizował widowisko „2001. Dziecko gwiazd” (2000), a później własny dramat pt. „Łatwe umieranie” (2002) i widowiska plenerowe: „Wyprawa” (2006), „Rabin Maharal i Golem” (2009) i „Gry z czasem” (2012) z zespołem Asocjacja 2006. Z Asocjacją 2006 wystawił również plenerowe spektakle „Bestiariusz Zamkowy” (2010), „Ziemia Ulro” (2011).
Współpracuje z Teatrem im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie (”Skąpiec” Moliera w 2003, „Trans-Atlantyk” wg Gombrowicza w 2004 i „Mała Apokalipsa” wg powieści Konwickiego w 2009) i z Teatrem im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy („Zona” wg Tarkowskiego w 2003, „Plac Wolności” na podstawie własnego scenariusza w 2005, „Dziady” wg Mickiewicza 2007, „Marat – Sade” Weissa w 2008, „Czas terroru” wg „Róży” Żeromskiego w 2010 i spektakl „Madonna, księżyc i pies” wg Bauerdicka w 2013). W 2006 zrealizował w warszawskim Teatrze Studio przedstawienie „Gra na zwłokę” wg Andermana, w 2012 (przy współpracy artystów z Asocjacji 2006) widowisko plenerowe „Thermidor roku 143” w Teatrze Miniatura w Gdańsku, a w 2013 na scenie wrocławskiego Teatru Współczesnego „Życie jest snem” wg Calderona. W 2013 dla Teatru Nowego w Łodzi przygotował „Bal w Operze” Tuwima.
Łącznie wyreżyserował blisko 70 przedstawień, jest współautorem lub autorem scenariuszy wszystkich tych widowisk. Spektakle zrealizowane przez Lecha Raczaka w Teatrze Ósmego Dnia otrzymały ponad 30 nagród na krajowych i międzynarodowych festiwalach teatralnych, a ponadto między innymi nagrodę kulturalną podziemnej Solidarności za 1982 i nagrodę miesięcznika Puls za 1985. Indywidualnie Lech Raczak otrzymywał festiwalowe nagrody za scenariusze i reżyserię, Medal Młodej Sztuki, nagrodę Konrada Swinarskiego, “Superpaszport” tygodnika „Polityka” i inne. Na początku lat siedemdziesiątych otrzymał odznakę zasłużonego działacza kultury, później odznaczeń PRL nie przyjmował. W III RP wręczono mu m.in. Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nagrodę Ministra Kultury i Sztuki, medal Gloria Artis.
Prowadzi warsztaty teatralne w całej Europie. W latach 2001-2002 uczył w Wielkopolskiej Szkole Radia TV i Filmu, był wykładowcą Akademii Sztuk Pięknych (obecnie Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu) oraz UAM.
*****************************************************************************************************************************
Lech Raczak zmarł nagle 17 stycznia 2020 roku.
Realizował kolejny spektakl, składający się z dwóch części – “Sonata za trzydzieści srebrników” i “Symfonia na syreny” pod wspólnym tytułem “Muzyka dla nowych światów”.
